Jumat, 20 Januari 2012

UMPASA



Umpasa Batak di na laho marsirang


Pidong sitapitapi, habang diatas hauma
Horas ma hamu na hupaborhat hami
Horas hami na tininggalhonmuna

Dolok ni Panampahan, tondongkon ni Tarabunga
Sai horas ma hamu dipardalanan songoni dung sahat tu inganan muna

Tombak ni Sipinggan di dolok ni Sitapongan
Di dia pe hita tinggal, sai tong ma hita masihaholongan

Eme sitambatua parlinggoman ni siborok
Amanta Debata do silehon tua, sai luhutna ma hita diparorot

Mangerbang bungabunga, ditiur ni mata ni ari
Selamat jalan ma dihamuna, selamat tinggal ma di hami

Umpasa Batak Mangadopi natua tua

Umpasa Batak sidohonon molo dohot iba mangadopi natua tua na manjalo sipanganon sian angka anakkonna

Andor halumpang ma togutogu ni lombu dohot togutogu ni horbo laho tu Lapogambiri
Sai saur ma hamu leleng mangolu paihutihut pahompu sahat tu na marnono dohot marnini

Tinpu bulung ni sabi nibutbut pinaspashon
I dope na tarpatupa hami ba i ma jolo tahalashon

Hata sian undangan tu natuatua i:

Polta bulan i Ama ni Manggule: Ro nuaeng angka pomparanmu mamboan sipanganon ba dohot hami mauliate

Tubu ma singkoru di dolok ni Simamora
Sai torop ma anak dohot boru na basa jala sisubut roha

Tubu dingindingin jonok tu simartolu
Horas ma tondi madingin pir tondi matogu
Sai ro ma nipi na uli sai leleng hamu mangolu
Haliangan ni nono dohot nini raphon anak dohot boru

Hata ni undangan tu ianakkon na mamboan sipanganon :Binolus Purbatua laho tu Parsingkaman
Naburju marnatuatua ingkon sai dapotan pandaraman
Laho pe ibana mangula sai na dao ma parmaraan
Sai dapotsa na niluluan sai jumpang na jinalahan

Taringot di sipanganon na binoanmuna tu natuatua i :
Disi do gandina, disi do nang gandona
Disi do daina disi do nang tabona
Sirsir ansimna jala hona dohot asomna

Asa dohonon nami ma :
Bagot na marhalto ma di ladang ni Panggabean
Horas ma hami na manganhon, lam martamba sinadongan di hamu na mangalean

Ia siula tano do hamu ba on ma dohononnami :
Binanga ni Sihombing binongkak ni Purbatua
Tu sanggar ma amporik tu lombang ma satua
Sai sinur ma pinahan gabe na niula

Molo partigatiga do hamu ba on ma dohonon namu :
Tinampul bulung bira bahen saong laho tu ladang
Sai mangomo ma hamu sian tigatiga ba sai maruntung ma sian dagang

Molo tung sipata rugi hamu ba sai dapot nian nidok ni umpasa :
Soban rantingranting soban ni Sijamapolang
Ba molo rugi hamu sian antinganting, ba sai mangomo ma sian golang

Molo pegawai do hamu ba on ma dohonon nami :
Tinapu bulung salaon dongan ni bulung si tulan
Ba sai naek pangkat ma hamu ganup taon, sai tamba gaji tiap bulan

Molo adong di hamu na so hot ripe dope on ma dohonon nami:
Parik ni Lubutua hatubuan ni bulu duri
Na burju marnatuatua sai ingkon dapotan rongkap na uli

Baangkup ni i :
Molo adong disi hulingkuling sai adong ma disi holiholi
Molo adong disi na so muli sai adong do rongkap ni i naso mangoli

Sahatsahat ni solu ma sahat di rondang ni bulan
Sai leleng ma hamu mangolu jala sai dipasupasu Tuhan

Umpasa Batak Tingki Mangapuli

Jotjot do tadok : Tua na so taraithon, Soro ni ari na so tarhaishon

Alai dumenggan do dohonon umpasa on :
Ramba ni Sipoholon marduhutduhut sitata
Las ni roha dohot sitaonon sude do i sian Amanta Debata
Asa :
Hau ni Gunungtua, dangkana madaguldagul
Tibu ma dilehon Tuhanta dihamu tua, jala tibu hamu diapulapul

Poltak bulan tula, binsar ia mata ni ari
Tibu ma ro tu hamu soritua, singkat ni sori ni ari

Angkup ni i :
Hotang binebebebe, hotang pinilospulos
Unang iba mandele, ai godang do tudostudos

Tamba muse :
Hotang benebebebe, hotang ni Siringkiron
Unang iba mandele, ai godang dope sihirimon

On pe :
Dolok ni Simalungun ma tu dolok ni simamora
Sai salpu ma angka na lungun, hatop ma ro silas ni roha


Ingkon maratur do dohonon angka umpasa i

Molo torop do angka umpasa nanaeng dohonon, ingkon jagaon do asa maratur parjojor ni angka umpasa i hinatahon.

Unang rupani pinungka mandok umpasa :
Andor hadumpang togutogu ni lombu
Sai sarimatua ma hamu sahat tu na mangiringngiring pahompu
Dung i niudut dohot umpasa :
Giringgiring gostagosta
Sai tibu ma hamu mangiringngiring jala mangompa ompa
Ndang denggan be parjojorna molo songon i nidok.

Tarsongon na ditoru on ma binahen parjojor ni angka umpasa i tu na baru marbagus:
  • Umpasa asa togu parsaripeon nasida
Bagot na mararirang ditoruna panggongonan Badanmuna ma na so ra sirang, tondimuna masigomgoman
  • Umpasa hagabeon
Bintang ma na rumiris tu ombun na sumorop Anak pe dihamu sai riris, boru pe antong torop
  • Umpasa asa maradong
Urat ni nangka ma tu urat ni hotang Ba tudia pe hamu mangalangka, ba sai disi ma hamu dapotan pansamotan
  • Umpasa asa sai didongani Tuhanta nasida
Eme sitambatua parlinggoman ni siborok Dilehon Tuhanta ma dihamu tua, jala sai hot ma hamu diparorot
  • Umpasa panutup
Sahatsahat ni solu sahat ma tu bontean Sahat ma hamu leleng mangolu, sahat tu parhorasan dohot tu panggabean

Taringot tu na mandok umpasa

Molo naeng mandok umpasa iba sai jumolo ma nidok:"Sai dilehon Tuhanta Pardenggan basa i ma dihamu songon na nidok ni umpasa on".

Ise do na patut mandok umpasa pasupasu?Somalna najolo holan hulahula do sidok angka umpasa pasu-pasu tu parboruonna, natoras tu ianakonna, haha tu angka anggina, jadi ndang boi boru mandok umpasa pasupasu tu hulahula na. Alai molo porlu boi do, asal majolo dilapik hata na jala didok:"Santabi di hulahula nami, ndada na naeng ma masumasu hami rajanami, ia hudok pe angka umpasa annon, songon tamiang pangidoan nami do i tu Amanta Debata". Dung i boi ma dohononna angka umpasa i.
Alai ndada pola lapihon hata ianggo di tingki na mandok angka umpasa na mardomu tu na mangampu do, rupani :
Turtu ma ninna anduhur, tio ninna lote
Angka pasupasumuna i sai unang muba unang mose

Taringot tu raja parhata

Disude adat na balga (marhata sinamot, marunjuk, mangadathon/mangadati, mangompoi jabu, mamestahon tambak ni ompu dohot angka na asing dope), sai jolo dibahen protokol ni hasuhutan do rapot na jempek dohot dongan sabutuhana laho manotophon ise sian nasida na gabe parhata, tarsongon on ma pangkataion disi:

Protokol ni hasuhutan mamungka
Hamu angka hahadoli dohot angidolinami, ia hita pomparan ni Ompu ........ nungnga tahasomalhon, molo masa di hami pomparan ni Ompunta Paitonga ulaon songon na taadopi sadari on, ba hamu ma hahadoli manang anggi doli ma na gabe raja Parhata. Nuaeng pe, ba mardos ni tahi ma hamu hahadoli dohot anggidoli nami manang na ise bahenonmuna na gabe raja parhata sian hamu. Botima
Alus sian hahadoli : ido tutu anggidoli, toho do na nidokmi. Jadi ala hami do na baruon gabe raja Parhata di ulaonmuna parpudi, ba ianggo sadari on sian anggidolinta ma na gabe raja Parhata. Botima
Hata sian anggi doli:Tutu do i, hahadoli na nidokmuna i, ba hami pe antong ndada manjua disi, rade do hami na gabe raja Parhata. (dung i di dompakhon ma tu angka donganna saompu jala didok) Nungnga sude huta mambege hata i. Jadi nuaeng, ba ise ma sian hita na gabe parhata?
NB: Sai tar na ummalo marhata ma dipillit nasida gabe raja parhata
Molo sidua hasuhuton do ulaon i, songon di pesta unjuk rupani, ba duansa ma hasuhuton i (parboru dohot paranak) masibahen rapot naa be songon na di ginjang i, laho manotophon raja parhatana be

Ruhut Ruhut Ni Pangkataion

  1. Denggan ma pintor ditontuhon jala dipaboa parhata, asa adong tingkina parade sihataonna. Ai marguru tu haradeon do na gumodang manontuhon hadengganon ni pangkataion. Somalna parjambaran do mangkatai, sian dos ni roha.
  2. Ganup ma mandok hata, naeng ma jongjong ibana di ingananna molo tar torop do na pungui (molo lobi di ginjang ni 30 halak). Jala naeng ma suarana torang, boi dibege sude natorop i.
  3. Naeng ma rumang ni pangkataion i dibagasan tulus ni roha, kewajaran, dohot suasana kekeluargaan. Unang hakasaron muruk, mangkritik, humor na melukai dohot pametmethon sasahalak dohot na suman tusi.
  4. Unang ma adong pangkatai na pagajangku, na mamangke tingki na palobihu. Mardomu tusi unang ma adong hata namulak-ulak, rarat jala manimbil.
  5. Molo adong pandohan ni sasahalak na so tingkos, di patingkos ma i dohot manat dibagasan halambohon dohot kebijaksanaan.
  6. Molo mamangke umpama, sungkup ma umpama i sada manang dua. Denggan ma umpama i didok songon aslina, unang di parhaneang.
  7. Unang ma adong terjadi, na patut mangkatai manang na patut mandapot jambar hata ndang mangkatai. Tagonan do lobi sidok hata sian na hurang.
  8. Molo kebetulan adong sahalak na terkemuka hadir dipunguan i, na terpandang kedudukanna di masyarakat, songon di hamaloon, kedudukan, pengalaman dohot na suman tusi, tama di igilon asa mangkatai nasida. Protokol ma na mamereng i.
  9. Andorang so mautup manang paampuhon tu suhut, molo adong dope tingki, denggan do igilon, manang na adong dope sahalak manang dua halak nataronjar rohana laho mandok hata dope.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar